H σχέση μεταξύ του τίτλου του βιβλίου μου «saints.» και του θέματός του δεν είναι προφανής. Επέλεξα το «Αγιοι» διότι, για μένα, αυτή η λέξη σηματοδοτεί μια πνευματική αναζήτηση.

Αυτό που αναζητούσα άλλωστε μέσω αυτού του project ήταν μια χαμένη πνευματική σχέση, είτε αυτή που με συνέδεσε τελικά με τους ανθρώπους που απεικονίζονται σε αυτές τις φωτογραφίες είτε εκείνη που τους ένωσε με την πόλη μου, την Αθήνα – ή τη σχέση που με ένωσε με κάτι από το παρελθόν μου.

Το φθινόπωρο του 2012, η συμμετοχή μου σε ένα project που τελικά δεν έγινε, με έφερε στην πλατεία Βικτωρίας, στο κέντρο της Αθήνας.

Σε πρώτη φάση, ο στόχος μου ήταν να συλλάβω φωτογραφικά την καθημερινή ζωή των παιδιών εκεί -πρόσφυγες από το Αφγανιστάν- που δούλευαν ή έπαιζαν στην πλατεία. Γρήγορα, μετατράπηκε σε κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Σχετίστηκε με την παιδική ηλικία και τις δυνάμεις που τη διέπουν: τον εύθραυστο κόσμο τους και την απεριόριστη ελευθερία, τη βία του πολέμου (που έχουν ζήσει τα συγκεκριμένα παιδιά) και την ενστικτώδη έκφρασή τους μέσα από το παιχνίδι.

Αγιος είναι αυτός που ανοίγει στον αμαρτωλό τον δρόμο προς την εξιλέωση και την υπέρβαση.

Ο δεσμός που σχηματίστηκε με τρία από τα παιδιά και τις οικογένειές τους απελευθέρωσε μια ένταση μέσα μου, η οποία έβγαλε όλους τους εσωτερικούς φόβους μου. Ισως ακούγεται εγωκεντρικό, αλλά έτσι κοίταξα τον κόσμο τους: μέσα από τα δικά μου μάτια, μέσω των συναισθημάτων, των αναμνήσεων και των παρορμήσεων που πάλεψαν μέσα μου ώστε να φτάσουν στην επιφάνεια, όπου ήταν ξαφνικά ελεύθερες.

Αυτές οι φωτογραφίες δεν αφηγούνται μια ιστορία, αλλά συνδέονται συνειρμικά με τον τρόπο που βίωσα αυτή την επαφή.

Μέχρι το 2015, όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ήξερα είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα. Κατέγραψα την προσφυγική κρίση, η οποία ξέσπασε τον Αύγουστο του ίδιου έτους, περιτριγυρισμένη από τηλεοπτικά κανάλια και φωτορεπόρτερ – τότε έβγαλα τις τελευταίες μου φωτογραφίες. Ηταν η ώρα για πρωτοσέλιδα και αποφάσισα να απομακρυνθώ, καθώς δεν υπήρχε χώρος για φιλίες ή σχέσεις με τους πρόσφυγες πια – τουλάχιστον για μένα.

Λίγες ημέρες αργότερα, αποφάσισα ότι είχε έρθει η ώρα να αποτυπωθεί αυτή η εμπειρία στο βιβλίο που σχεδίαζα. Ετσι, πήγα στην Ιταλία για να το υλοποιήσω, σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο Fabrica.

 Κείμενο: Pietro Radin, Πάνος ΚέφαλοςΟι φωτογραφίες του Πάνου Κέφαλου από το έργο του «saints.» θα βρίσκονται στην έκθεση Saints&Outsiders στο Σπίτι του Πολιτισμού στο Ρέθυμνο, 2-19 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο του 2ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας.