«Eμένα, εμένα, σε παρακαλώ κυρία, έχω μωρά». «Κι εγώ έχω μωρά, δες τα εκεί στο πεζοδρόμιο, σε παρακαλώ, κυρία». Οι γυναίκες με τραβούν από το μανίκι σπαρακτικά. Προσπαθούν να εξασφαλίσουν ένα δωμάτιο για να κοιμίσουν απόψε τα παιδιά τους και νομίζουν ότι είμαστε από κάποια ανθρωπιστική οργάνωση. Τις έχει βγάλει εδώ το τελευταίο κύμα που ήρθε από τα νησιά, όπως και δεκάδες άλλες που έχουν βρει καταφύγιο στον υπόγειο.

Οι επιβάτες περνούν δίπλα τους βιαστικά, στρέφουν το βλέμμα, κρατούν τη μύτη τους και πατούν πάνω στα χαρτόνια που είναι τα κρεβάτια των παιδιών τους. Λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον Ελαιώνα που δίνει εξαιρετικά δείγματα γραφής, η ελληνική πολιτεία μοιάζει εντελώς απούσα από την πλατεία Βικτωρίας.

Οι πρόσφυγες είναι πια εκατοντάδες κι αφήνουν τα λιγοστά πράγματά τους όπου βρουν: μπροστά σε κάδους σκουπιδιών, δίπλα σε μηχανάκια κι αυτοκίνητα, κάτω από στέγαστρα πολυκατοικιών, σε εσοχές τοίχων, σε παρτέρια.

Είναι πεινασμένοι εδώ και μέρες, τα πράγματά τους είναι βρεγμένα κι οι περισσότεροι έχουν πια απελπιστεί αφού τελειώνουν τα χρήματά τους και βρίσκονται ακόμα πολύ μακριά από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης όπου θέλουν να φτάσουν.

Πολίτες τους προσφέρουν τρόφιμα | Φωτ.: Βασίλης Μαθιουδάκης

«Πριν από λίγο ήρθε κάποιος και τους πετούσε μήλα στον αέρα. Πηδούσαν να τα πιάσουν, έσπρωχναν ο ένας τον άλλο, τόσο πολύ πεινάνε», λέει ο Θανάσης που ήρθε κι ο ίδιος μετανάστης στην Ελλάδα από την Αλβανία πριν από κάμποσα χρόνια.

«Αυτό που συμβαίνει στην πλατεία είναι βλαβερό για όλους μας, τα μαγαζιά δεν δουλεύουν, οι γυναίκες φοβούνται να περπατήσουν. Η αδερφή μου τους λυπήθηκε και τους τάισε χτες και σήμερα μαζεύονται όλοι έξω από την πόρτα της», λέει ο Θανάσης.

Δίπλα του ο κ. Δημήτρης, εμβληματική μορφή της περιοχής, αφού ζει και δουλεύει εδώ 60 χρόνια, θυμώνει με τον φίλο του: «Οι άνθρωποι προσπαθούν να φύγουν, ο πρωθυπουργός το παλεύει να βρει μια λύση με την Ευρώπη. Λένε διάφοροι να φέρουν τα ΜΑΤ, χειρότερα θα γίνουν τα πράγματα. Ληστείες εδώ γίνονταν και παλιότερα. Κάνουν τώρα κριτική στους άλλους οι Αλβανοί και ξεχνάνε ότι κι εκείνοι γονατιστοί και φτωχοί ήρθαν». «Ναι, αλλά εμείς δεν είχαμε πολιτισμική διαφορά και ενσωματωθήκαμε αμέσως», ανταπαντά ο Θανάσης.

Η κουβέντα έχει ανάψει στο μικρό καφενεδάκι όπου, μεταξύ σοβαρού και αστείου, ξετυλίγονται ένα ένα όλα τα επιχειρήματα που ακούγονταν πριν από λίγα χρόνια στον Αγιο Παντελεήμονα: η δημόσια υγεία που απειλείται, η ασφάλεια των περιοίκων που κινδυνεύει, τα μαγαζιά που δεν δουλεύουν, η αξία των σπιτιών που πέφτει, οι γυναίκες που φοβούνται.

Χωρισμένοι στα δύο

Οπως και τότε έτσι και τώρα, ούτε ο Δήμος της Αθήνας ούτε η πολιτεία διαχειρίζονται αποτελεσματικά την προσφυγική κρίση, αφού μάλλον παρακολουθούν παρά προλαμβάνουν καταστάσεις. Οπως και τότε έτσι και τώρα κι αυτή η γειτονιά έχει χωριστεί στα δύο: υπάρχουν εκείνοι που καλοδέχονται τους κατατρεγμένους κι εκείνοι που πολύ θα ήθελαν να τους διώξουν κλοτσηδόν.

Τα φασιστικά πογκρόμ στους μετανάστες πριν από λίγα χρόνια σε διπλανές γειτονιές ξεκίνησαν από τους «αγανακτισμένους κατοίκους», τις «πολιτιστικές επιτροπές» και στη συνέχεια βρήκαν πολιτική εκπροσώπηση στη νεοναζιστική Χρυσή Αυγή. Οι «αγανακτισμένοι κάτοικοι» για την ώρα δεν έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στη Βικτώρια.

Οπως καταγγέλλει το «Αυτοδιαχειριζόμενο στέκι ΑΣΟΕΕ-αντίστροφη μέτρηση» που χτες το απόγευμα έκανε πορεία, τη Δευτέρα 7/9 οι «αγανακτισμένοι» μοίρασαν ένα κείμενο και τέσσερις μέρες μετά προσπάθησαν να κάνουν πιο οργανωμένη συγκέντρωση που έφτασε το πολύ τα δέκα άτομα.

Ετσι, μέχρι ώρας, κανένα σοβαρό επεισόδιο δεν έχει δημιουργηθεί, καθώς είναι παρόντες πολλοί αλληλέγγυοι πολίτες και ανθρωπιστικές οργανώσεις και γιατί οι άνθρωποι περνούν και φεύγουν γρήγορα, αλλά και γιατί υπάρχουν μανάδες με μωρά και μια επίθεση θα ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων.

Σίγουρα όμως παίζει ρόλο κι αυτό που λέει ο Γιάννης, μόνιμος κάτοικος: «Η γειτονιά έχει ησυχάσει από τους φασίστες από τότε που τα πρωτοπαλίκαρά τους μπήκαν στη φυλακή. Δεν τολμούν πια να βγουν και να μαχαιρώσουν, φοβούνται. Ομως κάποιοι βράζουν, ζητάνε τα ΜΑΤ και συζητούν πώς θα τους διώξουν».

Στην πλατεία Βικτωρίας δεν υπάρχει καμία υποδομή για να φιλοξενηθεί ο κόσμος. Οπου κι αν πας, μ’ όποιον κι αν μιλήσεις θα σου πει δύο λέξεις: νερό και τουαλέτες. «Πρέπει να φέρουν τα στοιχειώδη στους ανθρώπους, τα μαγαζιά δεν τους αφήνουν να πάνε στην τουαλέτα κι εκείνοι καταφεύγουν όπου μπορούν», λέει ο Ντάνι. «Δεν έχουν ούτε καν νερό για να πλυθούν και οι συντοπίτες τους που έχουν σπίτια εδώ γύρω τους μαζεύουν ανά 10 και τους χρεώνουν 3 ευρώ στον καθένα για ένα μπάνιο!».

Τα ίδια θα πουν και οι οδοκαθαριστές του δήμου: «Είμαστε 8 άτομα σε βάρδιες, αλλά τι να πρωτοκάνουμε; Ερχονται κι εθελοντές και μας βοηθάνε στην καθαριότητα, αλλά πρέπει να βοηθήσει κι άλλο το κράτος. Δεν γίνεται μικρά παιδιά να ζουν σ’ αυτή την κατάσταση. Να γράψετε να φέρουν τουαλέτες και νερό για τους ανθρώπους. Και να έρθετε να βοηθήσετε, να κάνουμε όλοι ό,τι μπορούμε».

Ο Πακιστανός κουρέας

ο Χασάν κουρεύει τον μοναδικό του πελάτη | Φωτ.: Βασίλης Μαθιουδάκης

Ο Χασάν είναι από το Πακιστάν και ζει στην Ελλάδα εδώ και εννιά χρόνια. «Τους κυνηγάει ο πόλεμος, τι να κάνουν; Εγώ καταλαβαίνω», λέει ψαλιδίζοντας τα μαλλιά του μοναδικού πελάτη του. «Είναι δύσκολο γιατί υπάρχει πολλή βρόμα, αλλά τα μαγαζιά μας δεν έχουν πρόβλημα εξαιτίας των προσφύγων, κρίση είχαμε από πριν. Γι’ αυτό να δούμε τι θα κάνουμε με την οικονομία, εγώ δεν γουστάρω να φύγω από την Ελλάδα. Να παλέψουμε όλοι μαζί να πάμε την Ελλάδα ξανά ψηλά».

«Πριν δεν δουλεύαμε καθόλου, τώρα πάμε μια χαρά», λέει έμπορος που πουλάει σακίδια, σκηνές και σλίπινγκ μπαγκ κοντά στην πλατεία. Η τιμή για τα είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες παίζεται, ακολουθώντας την παλιά συνταγή που οι Ελληνες δίδαξαν πρώτοι. Θυμάστε τη σαλάτα «ξ» και τη σαλάτα «ε», που η ίδια σαλάτα είχε άλλη τιμή για τους ξένους κι άλλη τιμή για τους Ελληνες; Ετσι, 9 ευρώ κοστίζει το ίδιο σακίδιο για τους ντόπιους, 15 ευρώ για τους πρόσφυγες, ένα σλίπινγκ μπαγκ μπορεί να φτάσει τα 25 ευρώ και μια σκηνή τα 50.

Δύο κύματα σαρώνουν ταυτόχρονα τη Βικτώρια, το κύμα της προσφυγιάς και το κύμα της αλληλεγγύης. Ετσι, αν κάτσεις απλώς σε μια γωνιά, θα δεις την κυρία με την κιθάρα που τραγουδάει «αλληλούια» και δεκάδες πιτσιρικάδες γύρω της, την άλλη που κατεβάζει ένα ταψί γεμιστά, τον κύριο που κουβαλάει κουβέρτες, τον άλλο που φέρνει νερά. Κι όσο πιο πολύ κοιτάζεις θα δεις πόσο παράξενη είναι αυτή η πόλη, όμορφη και ζόρικη μαζί, όπως ετούτη η πλατεία.

Εθελοντές οδηγοί ταξί

Παραλαβή ανθρωπιστικής βοήθειας πόρτα πόρτα

Το «παρών» στη συλλογική προσπάθεια για βοήθεια στους πρόσφυγες δίνουν εθελοντές οδηγοί της Taxibeat. Την Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου, από τις 11 π.μ. έως τις 5 μ.μ., οργανώνουν κατ’ οίκον παραλαβή ειδών πρώτης ανάγκης.

Με ένα απλό τηλεφώνημα, θα έρχονται σε σπίτια για να παραλάβουν τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια και είδη για μωρά, που θα τα μεταφέρουν στα σημεία συγκέντρωσης υλικών για τους πρόσφυγες, από όπου θα μεταφερθούν σε Σάμο, Χίο, Λέρο, Κω και Ειδομένη.

«Η προσφυγική κρίση μάς αγγίζει όλους», αναφέρει η ανακοίνωση της εταιρείας που συμβάλλεται με ταξί και προσθέτει: «Ηρθε η στιγμή να κάνουμε κάτι γι’ αυτό και σε προσκαλούμε να συμμετέχεις. Οι ανάγκες είναι τεράστιες και κάθε συνεισφορά έχει ιδιαίτερη σημασία».