Ποδήλατο στην πόλη

Εξώφυλλο

(ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΖΑΒΑΛΛΗΣ)

«Οταν τα πνεύματα είναι πεσμένα, όταν η μέρα φαίνεται μαύρη, όταν η δουλειά γίνεται μονότονη, όταν νιώθεις ότι δεν αξίζει να ελπίζεις, απλώς καβάλα ένα ποδήλατο, βγες έξω και κατηφόρισε γρήγορα το δρόμο, χωρίς να σκέφτεσαι τίποτα εκτός από τη βόλτα σου» προέτρεπε ο διάσημος σκοτσέζος συγγραφέας Arthur Conan Doyle. Ρίξτε μια ματιά στους δρόμους γύρω σας. Ισως τα λόγια του να εξηγούν εν μέρει το γιατί η Αθήνα (αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας) γέμισαν ποδήλατα. Τα υπόλοιπα μας τα εξήγησαν οι οπαδοί του πολύχρωμου κινήματος της ορθοπεταλιάς.

Είναι τόσο δύσκολο να εναντιωθείς στην ποδηλασία όσο και στη μηλόπιτα» λέει μια από τις ηγετικές μορφές της ακτιβιστικής ποδηλασίας, ο Chris Carlsson. Εγώ, πάλι, από μικρή δεν έκανα κέφι ούτε το ποδήλατο ούτε τη μηλόπιτα. Τους τελευταίους μήνες οι ποδηλάτες έχουν γίνει τα αγαπημένα παιδιά των ΜΜΕ. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η επίθεση φιλίας σχετίζεται με την εξαγγελία περί κατασκευής δικτύου ποδηλατόδρομου στην Αθήνα μέχρι το 2014 ή με την αναγκαιότητα να κατασκευάσουν τα ΜΜΕ μια ρητορική «για το πόσο καλό μας κάνει η κρίση τελικά». Οι ποδηλάτες προβάλλονται ως οι «μικροί ήρωες» του αστικού τοπίου, αυτοί που θα μας σώσουν από τη ρύπανση, την ηχορρύπανση, το επάρατο αυτοκινούμενο όχημα ή μη μάλλον και από την έκπτωση των αξιών και την αποξένωση των μεγάλων πόλεων.

1

Ανεξαρτήτως κινήτρου, πάντως, όλο και πληθαίνουν οι φίλοι μου που εγκαταλείπουν τα αυτοκίνητά τους και στρέφονται στο ποδήλατο. Δεν είμαι σίγουρη ότι αντιλαμβάνονται εαυτούς ως μέλη του «κινήματος της ορθοπεταλιάς» ή αν η κρίση, η εκτόξευση της τιμής της βενζίνης, των ασφαλίστρων και των τελών κυκλοφορίας τους οδήγησε άκοντες στο «κίνημα». Το σίγουρο είναι πως εντάχθηκαν κι εκείνοι στο χαρούμενο πολύβουο πολύχρωμο πλήθος που ομορφαίνει όλο και πιο συχνά τους ελληνικούς δρόμους. Σύμφωνα με τελευταία έρευνα, μόνο στην εχθρική για το ποδήλατο Αθήνα 5.000 άτομα επιμένουν να ποδηλατούν καθημερινά!

Ο Νίκος Αϊβατζίδης είναι ένας νεαρός δάσκαλος μουσικής που όχι μόνο ποδηλατεί στην πόλη, αλλά και φορτώνει στο ποδήλατο όλο το σπιτικό του κι εξορμά στις εξοχές, από Πήλιο μέχρι Πελοπόννησο! «Life is like a ten-speed bicycleζ most of us have gears we never use» – η φράση του Snoopy μάλλον εκφράζει τον Νίκο, που θυμάται πώς αντέδρασαν οι φίλοι του όταν αποφάσισε να κάνει ποδήλατο στην πόλη: «»Η Αθήνα δεν είναι για ποδήλατο! Πού να πας μες στο καυσαέριο! Θα σε χτυπήσει κανένας! Είναι και γεμάτη ανηφόρες…» Πριν από 5 χρόνια, αυτές οι απόψεις καταδυνάστευαν τους όποιους ποδηλατόφιλους. Ομως το ποδήλατο ήρθε και θα μείνει. Δεν είναι μόνο η βενζίνη. Είναι η φυσική ντόπα της αερόβιας άσκησης, η χαλαρότητα του ποδηλατείν μέχρι τη δουλειά σου [εξαιρούνται οι μέρες που κάποιος ηλίθιος σου κορνάρει επειδή θεωρεί ότι κλείνεις το δρόμο (του)], η αντιστοιχία με την ίδια τη ζωή, που είτε σε κάνει να θες να την ξεζουμίσεις είτε σε διαβεβαιώνει ότι η «κατηφόρα» έρχεται… Υπάρχουν βέβαια και ποδηλάτες που αναπαράγουν την επιθετική κουλτούρα του αυτοκινήτου: θεωρούν το πεζοδρόμιο πίστα για τις αναρτήσεις τους ή, σε κάποιες ποδηλατοπορίες, ο κάθε νταής μπορεί να βρίσει ασύστολα έναν οδηγό αυτοκινήτου για ψύλλου πήδημα, αφού θα έχει τουλάχιστον 1.000 ποδήλατα μαζί του. Ισως κάποιοι να μπερδεύουν το critical mass με την ψυχολογία της μάζας».

2

Αγνωστη λέξη; Critical mass είναι αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα κάθε Παρασκευή και σε άλλες πόλεις διάφορες μέρες της εβδομάδας: μία μαζική βόλτα με ποδήλατα, ξεκινώντας από ένα προκαθορισμένο σημείο εκκίνησης κάθε μήνα, μια συγκεκριμένη μέρα χωρίς οργανωτές, ούτε αρχηγούς. Οποιος είναι μπροστά χαράζει την πορεία που θα ακολουθήσουν οι υπόλοιποι. Οπως διαβάζω στην ιστοσελίδα της κίνησης, «η ιδέα ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1992 στο Σαν Φρανσίσκο, όταν οι ποδηλάτες αποφάσισαν πως, αφού κυκλοφορούν τόσα ποδήλατα στην πόλη αλλά οι συνθήκες είναι τόσο άθλιες, θα έπρεπε να μαζεύονται μια φορά το μήνα και να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Η ονομασία «critical mass» προήλθε από το ποδηλατικό ντοκιμαντέρ «Return to the Scorcher» όπου παρουσίαζε τη διάσχιση διασταυρώσεων σε μεγάλες πόλεις της Κίνας ως θέμα σημαντικής μάζας (=critical mass): όσοι ήθελαν να διασχίσουν μια διασταύρωση περίμεναν μέχρι να μαζευτούν αρκετοί και, όταν μαζευόταν ένα σημαντικό πλήθος (μάζα), ξεχύνονταν στο δρόμο, κλείνοντας και ακινητοποιώντας τους διερχομένους, μέχρι εκείνοι με τη σειρά τους να μαζευτούν πάλι περισσότεροι και να σπάσουν τη μάζα». Το φαινόμενο εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα και σήμερα σε περισσότερες από 400 πόλεις στον κόσμο γίνονται τέτοιες ποδηλατάδες, αν και με μεγάλες διαφορές στο μέγεθος, στην τήρηση του ΚΟΚ, στις αντιδράσεις των οδηγών, ακόμα και στην επέμβαση της αστυνομίας.

Ο Παύλος Γεράρδος, αν και συνεπής «ποδη-λάτρης», είναι εξαιρετικά οξύς στην κριτική του κι επιμένει πως «το ποδήλατο δε θα σε κάνει από μόνο του «γαμώ τα παιδιά»». Ο Παύλος είναι από αυτούς που μάλλον δεν θατους λάτρευαν τα μίντια: εκτός από την αγάπη του για το ποδήλατο, μπορεί να δει και την καγκουριά: «Το ποδήλατο δεν είναι για όλους ή όλοι δεν είναι για το ποδήλατο, πάρ” το όπως θες. Οι οδηγοί αυτοκινήτου κι οι πεζοί δεν είναι απαραιτήτως οι «κακοί» κι εσύ ο «καλός». Επειδή εσύ «είδες το φως» δεν σημαίνει ότι θέλουν να το δουν και οι άλλοι. Επειδή κάνεις ποδήλατο δεν σημαίνει ότι «νομιμοποιείται» η καγκουριά σου (κόκκινα φανάρια, σούζες, άλματα και γκάζι σε πεζοδρόμια). Και βασικά, επειδή και μόνο κάνεις ποδήλατο δεν είσαι κάτι το ιδιαίτερο, ούτε έγινες καλύτερος άνθρωπος. Το ποδήλατο είναι μια αλλαγή στη στάση ζωής μας, ικανή ίσως να οδηγήσει στη βελτίωση και άλλων πλευρών του χαρακτήρα μας – δυνάμει. Το πόσο θα το εκμεταλλευτεί ο καθένας είναι δικό του θέμα».

Ούτε βενζίνες, ούτε φόρους, ούτε πάρκινγκ. Το ποδήλατο παίρνει την εκδίκησή του από τον ενεργοβόρο και ασύμφορο πλέον «πολιτισμό του αυτοκινήτου». Από την άλλη, όμως, η πόλη είναι αφιλόξενη, γεμάτη ναρκοπέδια. Η Κική (επάνω) και ο Νίκος (προηγούμενη φωτογραφία) είναι αποφασισμένοι να πάρουν το ρίσκο.

Ενα λευκό Dahon μ” ένα παλιό κλάξον που ξεκουφαίνει όσους βρίσκονται τριγύρω κουβαλάει εδώ και δύο χρόνια στην πλάτη του τη φωτογράφο Κική Παπαδοπούλου. Η μεγάλη απόφαση δεν πάρθηκε επειδή την παρέσυρε το ρέμα της μόδας που προκάλεσε υστερία μέχρι και στις γιαγιάδες και γέμισαν ξαφνικά τα ποδηλατάδικα, αλλά επειδή η ίδια θεώρησε ότι θα έκανε τη ζωή της ευκολότερη και μάλλον πιο ποιοτική. Τι απέγινε, τελικά, Κική; «Ξύπνημα, πετάλι, μετρό, δουλειά, μετρό πετάλι, κέντρο, ποτά, καφέδες, βόλτες… Ρομαντικό φαίνεται, αλλά στην πράξη είναι ένα extreme sport από τα πιο hardcore κιόλας. Οταν ποδηλατείς στην Αθήνα είναι σίγουρο πως γράφεις κάπου πάνω σου «Τη βρίσκω με το ρίσκο», χρονομετράς πότε θα σε πυροβολήσουν με βρισιές οι ελληνάρες οδηγοί, σιχτιρίζεις που ακόμα και τα πεζοδρόμια δεν γουστάρουν φιλοξενίες».

Από αυτό το εχθρικό για το ποδήλατο τοπίο δραπέτευσε πέρσι ο Νεοκλής Μανίκας. Μετά από 4 χρόνια σκληρής ποδηλατικής εμπειρίας στην Αθήνα, μετακόμισε στη Λάρισα «με την προσδοκία ότι στις επίπεδες θεσσαλικές πόλεις οι άνθρωποι έχουν στο πετσί τους την ποδηλασία, όπως κι οι παππούδες τους που κυκλοφορούσαν με καραντάνες ή ματρακάδες» (έτσι αποκαλούσαν τα βαριά ποδήλατα μεταπολεμικά). Δυστυχώς, η πραγματικότητα δεν ήταν όπως την είχε φανταστεί. «Λιγοστοί από τους παλαίμαχους κυκλο- φορούν με καραντάνες και οι οδηγοί, με τη ραστώνη που επιβάλλουν οι ρυθμοί της επαρχίας, σέβονται ελάχιστα τους ποδηλάτες με τους οποίους μοιράζονται το δρόμο, σε βαθμό να νιώθω πως κινδυνεύω περισσότερο στη Λάρισα από όσο στην Αθήνα».

«Η καθημερινή χρήση του ποδηλάτου μεταμόρφωσε τόσο την καθημερινότητά μου, ώστε η «αντίσταση» εξελίχθηκε σε μια μίνι αλλά πραγματική επανάσταση. Μια επανάσταση συλλογική, που διαθέτει ήδη την απαραίτητη «σημαντική μάζα», και που -αντίθετα με τόσες άλλες- δεν κινδυνεύει να διαψευσθεί στην επόμενη στροφή… Βρίσκω ελκυστική τη συνωμοτική συνενοχή ενός οράματος που νιώθεις να μοιράζεσαι σχεδόν με κάθε ποδηλάτη που διασταυρώνεσαι: σου έχουν κάνει «τη ζωή ποδήλατο»; Βγάλε τους γλώσσα και κάνε εσύ πρώτος πετάλι». Θοδωρής 

Κάπως έτσι φτάνεις να «ονειρεύεσαι ποδηλατόδρομους θερινής νυκτός» όπως λέει η Κική. «Λίγα χρόνια πριν θεωρούσα ανέκδοτο την αγορά ποδηλάτου στην Αθήνα. Τώρα είμαι μέρος αυτού του ανέκδοτου που επιμένει να προσπαθεί να φανεί λογικό και λιγότερο γελοίο στα μυαλά των κοστουμάτων κυρίων των οβάλ γραφείων». Οι ποδηλατόδρομοι είναι ένα από το πιο πονεμένα κομμάτια της ιστορίας του ποδηλάτου στην Ελλάδα. Αν και διακηρυγμένος στόχος της Ε.Ε. από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η «βιώσιμη κινητικότητα» ουδέποτε ευδοκίμησε στην Ελλάδα, παρ” όλες τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, τις άοκνες προσπάθειες των επιστημόνων και ένα ποδηλατικό κίνημα που αναδεικνύεται στα πιο έξυπνα και διεκδικητικά.

Οι ποδηλατόδρομοι θα έκαναν τη ζωή όλων μας ευκολότερη, αφού το ποδήλατο είναι το πιο γρήγορο αστικό μέσο μετακίνησης: αν οι μετακινήσεις μέχρι 5 χλμ. μέσα στις πόλεις γίνονταν με ποδήλατο ή με τα πόδια, η κίνηση θα μειωνόταν στο μισό. Κι ένας ποδηλατόδρομος μονής κατεύθυνσης πλάτους 2 μέτρων εξυπηρετεί 5.200 ποδήλατα, τη στιγμή που σε έναν αυτοκινητόδρομο πλάτους 4 μέτρων κινούνται μάξιμουμ έως 2.500 αυτοκίνητα την ώρα. Γιατί, λοιπόν, η υπόθεση «ποδηλατόδρομοι» παραμένουν ακόμα στο Ελλα- διστάν «όνειρο θερινής νυκτός»;

4

Μας εξηγεί ο Νεοκλής: «Ποδηλατοδρόμος στην Ελλάδα του 2011 θυμίζει ανέκδοτο. Τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λάρισα, οι ποδηλατοδρόμοι έγιναν με τη λογική πολλών δημόσιων έργων: μια αρπαχτή από τους εργολάβους και τους δημόσιους φορείς για τα μάτια του κόσμου. Ονειρεύομαι τη μέρα που οι ποδηλάτες θα ανακαταλάβουν το οδόστρωμα των «αυτοκινητο»-δρόμων, ώστε να μετατραπούν σε ποδηλατο-δρόμους. Φαντάζει μακρινή, αλλά το τελευταίο διάστημα που δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει σ” αυτή τη χώρα, τίποτα δεν είναι απίθανο».

Η Μαρία Φλώρου ξεκίνησε το ποδήλατο στα 14 και τότε πρωτάκουσε έκπληκτη τη φράση «Αχ, και να -μουνα σέλα!». Το προστυχόλογο δεν την πτόησε, «οι συμπατριώτες μου δεν φημίζονταν ποτέ για τη λεπτότητά τους, εξάλλου τότε δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμα η πολιτική ορθότητα» μου λέει γελώντας. «Φέτος απέκτησα ξανά ποδήλατο μετά από τέσσερα χρόνια. Η σχέση μας είχε πολλά σκαμπανεβάσματα. Μου έχουν κλέψει τρία ή τέσσερα, έχω πετάξει η ίδια άλλα δύο – επειδή μου θύμιζαν παλιές αγάπες. Ωστόσο, μάθε τέχνη κι άσ” τηνε, κι αν πεινάσεις πιάσ” τηνε. Τα μνημόνια μας οδηγούν στο να πεινάσουμε. Ε, λοιπόν, κι εμείς θα ξαναπιάσουμε τις παλιές καλές τέχνες της νιότης μας: ποδήλατο, πορείες, κυνηγητό, πετροπόλεμο. Κι ας έχουν αλλάξει οι όροι του παιχνιδιού, τουλάχιστον η αίσθηση της ορθοπεταλιάς παραμένει η ίδια».

Μέσα σ” αυτό το τρελό παιχνίδι των πιθανοτήτων της επόμενης μέρας που ζούμε όλοι, ο ποδηλάτης δημοσιογράφος Θοδωρής Αντωνόπουλος θυμάται τον υφυπουργό Δικαιοσύνης του χιλιανού προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε που ισχυριζόταν πως «στο σοσιαλισμό φτάνεις μόνο με ποδήλατο» και μου εξηγεί γιατί θεωρεί το ένα δισεκατομμύριο ποδήλατα που κυκλοφορούν σήμερα στον πλανήτη σπόρους αντίστασης: «Το ίδιο το ποδήλατο, ή μάλλον η καθημερινή του χρήση, μεταμόρφωσε τόσο την καθημερινότητά μου ώστε η «αντίσταση» εξελίχθηκε σε μια μίνι αλλά πολύ πραγματική επανάσταση. Μια επανάσταση συλλογική που διαθέτει ήδη την απαραίτητη «σημαντική μάζα» και που, αντίθετα με τόσες άλλες, δεν κινδυνεύει να διαψευσθεί στην επόμενη στροφή. Είναι μια νέα κοινωνικότητα, ο ξανακερδισμένος χρόνος, η επιβεβαίωση πώς κάθε αλλαγή ξεκινά από εμάς τους ίδιους… Βρίσκω ελκυστική τη συνωμοτική συνενοχή ενός οράματος που νιώθεις να μοιράζεσαι σχεδόν με κάθε ποδηλάτη που διασταυρώνεσαι: σου έχουν κάνει «τη ζωή ποδήλατο»; Βγάλε τους γλώσσα και κάνε εσύ πρώτος πετάλι».

«Τα μνημόνια μας οδηγούν στο να πεινάσουμε. Ε, λοιπόν, κι εμείς θα ξαναπιάσουμε τις παλιές καλές τέχνες της νιότης μας: ποδήλατο, πορείες, κυνηγητό, πετροπόλεμο. Κι ας έχουν αλλάξει οι όροι του παιχνιδιού, τουλάχιστον η αίσθηση της ορθοπεταλιάς παραμένει η ίδια». Μαρία 

Τι ισχύει στα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Κάθε δήμαρχος θεωρεί καθήκον του να φτιάξει κι έναν ποδηλατόδρομο. Μόνο που στις περισσότερες των περιπτώσεων μένουν αχρησιμοποίητοι από τους ποδηλάτες, αφού κατασκευάζονται για το θεαθήναι, όχι για τις ανάγκες της πραγματικής ζωής. Κάποιοι, όπως ο Νεοκλής, ονειρεύονται την ανακατάληψη από τους ποδηλάτες των αυτοκινητόδρομων. Αλλοι, όπως ο Παύλος (κάτω), κρατούν τις αποστάσεις: «Το ποδήλατο δεν είναι για όλους και όλοι δεν είναι για το ποδήλατο. Οι οδηγοί και οι πεζοί δεν είναι απαραιτήτως οι “κακοί”, ούτε ο ποδηλάτης ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου».

Γαλλία Στο Παρίσι, μια μεγαλούπολη κορεσμένη κυκλοφοριακά, τα τελευταία χρόνια, χάρη στην αποφασιστική πολιτική του δήμου, στο κέντρο αυξάνουν εντυπωσιακά. Κατασκευάστηκαν για τους ποδηλάτες 33 χλμ. αποκλειστικής υποδομής και διαμορφώθηκαν 314 χλμ. για τη συνύπαρξή τους με άλλα μέσα. Η RATP, η εταιρεία που διαχειρίζεται μετρό και λεωφορεία, νοικιάζει ποδήλατα σε κεντρικά σημεία και προωθεί τη συνδυασμένη χρήση τους με τη δημόσια συγκοινωνία. Μια φορά την εβδομάδα, τις βραδινές ώρες, κλείνουν για το αυτοκίνητο κεντρικές αρτηρίες και ανοίγουν για εκατοντάδες ποδηλάτες που κάνουν το γύρο της πόλης.

Το Στρασβούργο απομάκρυνε από το κέντρο το αυτοκίνητο και έκανε εκτεταμένες πεζοδρομήσεις σε συνδυασμό με 77 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων. Διαμόρφωσε επίσης χώρους στάθμευσης για τα ποδήλατα στις κυριότερες στάσεις του τραμ, όπου γίνεται από το δήμο και ενοικίαση ποδηλάτων. Το οικονομικό κέρδος από την αναμόρφωση της πόλης είναι πολύ μεγάλο, δεδομένου ότι οι μετακινήσεις προς τα εμπορικά καταστήματα του κέντρου αυξήθηκαν κατά 33%.

Δανία Σήμερα το ποδήλατο αποτελεί για τις αστικές περιοχές της Δανίας το δεύτερο πιο χρησιμοποιούμενο μέσο μετά το αυτοκίνητο. Το τελευταίο φορολογείται με υψηλότατους συντελεστές. Στην Κοπεγχάγη το 42% του οδικού δικτύου είναι εφοδιασμένο με ειδική υποδομή. Συνολικά, η πόλη διαθέτει ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων μήκους 323 χλμ. Η χρήση του ποδηλάτου για τις καθημερινές μετακινήσεις αγγίζει το 34%. Πράγματι, οι μετακινήσεις με ποδήλατο αυξήθηκαν κατά την περίοδο 2000-2002 κατά 6%, ενώ στο ίδιο διάστημα οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο μόλις κατά 1%.

Βρετανία Υπάρχουν πόλεις με υψηλότατα ποσοστά ποδηλάτου, όπως κάποιες πανεπιστημιακές, π.χ. το Κέιμπριτζ με 30%, η Οξφόρδη και το Γιορκ με 20%. Σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση της χρήσης του ποδηλάτου έπαιξε προς το τέλος της δεκαετίας του ’90 ο οργανισμός «Sustrans» (www.sustrans. org), με το πρόγραμμά του για την κατασκευή εθνικού δικτύου ποδηλατοδρόμων μήκους 10.000 χιλιομέτρων. Το πρόγραμμα πήρε το βραβείο της «Επιτροπής Χιλιετίας» από το οποίο καλύφθηκε η ολοκλήρωση των πρώτων 8.000 χιλιομέτρων. Για την κατασκευή του δικτύου αξιοποιήθηκε κάθε διαθέσιμη υποδομή σε αστικούς, επαρχιακούς και αγροτικούς δρόμους, εγκαταλελειμμένες σιδηροδρομικές γραμμές, παρόχθιους δρόμους κ.λπ.

6

Επί πλέον, ο Sustrans τα τελευταία χρόνια εκπονεί δύο καινοτόμα προγράμματα, το «Ασφαλείς δρόμοι προς τα σχολεία» και το «Υγιείς μετακινήσεις». Το πρώτο πρόγραμμα έχει ως στόχο τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, ώστε όλο και περισσότερα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο τους με τα πόδια ή με ποδήλατο. Το δεύτερο πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και στόχος του είναι η προβολή των παράπλευρων πλεονεκτημάτων του ποδηλάτου, κυρίως των σχετικών με τη φυσική άσκηση και την υγεία.

Ολλανδία Το 1990 το ολλανδικό υπουργείο Μεταφορών δημοσίευσε την εθνική στρατηγική για την προώθηση του ποδηλάτου. Περιλάμβανε 112 έργα, ανάμεσά τους 31 ερευνητικά προγράμματα και 41 πιλοτικές εφαρμογές. Ηδη το 1996 οι περισσότεροι δήμοι της χώρας είχαν ενσωματώσει την παράμετρο ποδήλατο στους κυκλοφοριακούς τους σχεδιασμούς. Το 2000 το ποδήλατο στην Ολλανδία εξυπηρετούσε το 28% των μετακινήσεων. Σε κάθε κάτοικο αναλογεί μία μετακίνηση με ποδήλατο την ημέρα.

Πηγή: από εισηγήσεις του αρχιτέκτονα – συγκοινωνιολόγου, καθηγητή του ΕΜΠ, Θάνου Βλαστού

 

Μια σοβαρή απόλαυση, μια μερική ανταρσία

Chris Carlsson

«Ισως το πιο σημαντικό γεγονός που κρύβεται πίσω από τον πολιτικό εναγκαλισμό μας με την ποδηλασία είναι ότι είναι απλώς ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΗ! Μερικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν καχύποπτα την απόλαυση ως βάση για πολιτική δράση, σίγουροι ότι ειλικρινής πολιτική δέσμευση σημαίνει να ασπάζεσαι τη σκληρή δουλειά και τη θυσία. Αλλά η μαγική εξάπλωση του critical mass σε όλο τον πλανήτη και η αιφνίδια αύξηση των ποδηλατών είναι μια ακαταμάχητη απόδειξη της ισχύος της απόλαυσης ως κινητήριας δύναμης.

Στον πολιτικό μας εναγκαλισμό με την ποδηλασία εγείρουμε τις θέσεις μας πάνω στη συγκοινωνία, την ενέργεια, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, την οικολογία και τελικά πάνω στην ίδια την οικονομία. Η ποδηλασία μπορεί να ιδωθεί ως μια ριζοσπαστική απόρριψη του καπιταλιστικού ιδανικού της μετακίνησης. Δεν πληρώνουμε! Οταν ποδηλατείς, προβαίνεις σε μια ευφυέστατη πράξη αυτομείωσης: μειώνεις δραστικά το προσωπικό κόστος ζωής και την έκταση στην οποία συνεχίζεις να συμμετέχεις στο σύστημα μετακίνησης, το οποίο σταθερά μεταφέρει πλούτο από τον πάτο σε λίγα χέρια στην κορυφή. Οι πραγματικοί στόχοι είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι εταιρείες πετρελαίου, οι ασφαλιστικές εταιρείες, όλες οι εταιρείες που έχουν συμφέροντα στις μπίζνες που κερδοφορούν από τις βιομηχανίες αυτοκινήτων και αυτοκινητόδρομων.

Το ποδήλατο μάς εμπλέκει σε ένα εντελώς καινούργιο πολιτικό πείραμα. Εχει ομοιότητες και αλληλεπικαλύπτεται με τους προγόνους του, όπως το εργατικό κίνημα, το αντιπυρηνικό και αντιπολεμικό κίνημα, το κίνημα για την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων και διαποτίζεται με μερικές από τις καλύτερες υποθέσεις της Βαθιάς Οικολογίας.

Είναι ξεκάθαρο ότι οι μάζες των ποδηλατών έχουν τη δύναμη να μπλοκάρουν δρόμους και να σπείρουν τον όλεθρο στα αστικά τοπία, αν το επιλέξουν. Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι οι ηγέτες αυτής της κοινωνίας φοβούνται μια μαζική αυτομόληση προς το ποδήλατο. Υποψιάζομαι ότι δεν ανησυχούν καθόλου. Η απειλή βρίσκεται σε ένα ισχυρό κοινωνικό κίνημα που μπορεί να προκαλέσει την οργάνωση της ζωής στη βάση της, εκεί που την αναπαράγουμε κάθε μέρα, στη δουλειά. Ο πολιτιστικός εναγκαλισμός μας με το ποδήλατο είναι μέρος τού να ανακαλύψουμε εκ νέου τον εαυτό μας σε αυτοδημιούργητες κοινότητες, από τις οποίες μπορεί να αναπτυχθεί το όραμα ενός διαφορετικού τρόπου ζωής».

Αποσπάσματα από άρθρο του Chris Carlsson, www.bikesummer.org

Πληκτρολογήστε

www.critical-mass.org

Μια σελίδα με όλα τα γνωστά mass rides σε όλες τις πόλεις, απαριθμώντας πάνω από 400 mass rides στον κόσμο! Για την Αθήνα ενημερώνεστε από το Critical Mass.GR.